Filmoteka
ADAM MICHNIK. BĄDŹ REALISTĄ, CHCIEJ NIEMOŻLIWEGO, 2015, (96 min.), 2015, reż. Maria Zmarz-Koczanowicz, prod. Studio Largo
Film dokumentalny o Adamie Michniku, legendzie opozycji, współtwórcy Okrągłego Stołu, twórcy „Gazety Wyborczej”. Twórcy filmu konfrontują liczne materiały archiwalne, w których występuje Adam Michnik, lub które jego dotyczą, ze świadkami wydarzeń.
[Koszt udostępnienia: licencja 1000 zł + VAT]
AMULETY I DEFINICJE CZYLI SZKIC DO PORTRETU JERZEGO FICOWSKIEGO (42 min) 1998, reż. Paweł Woldan, prod. Pado Studio
Filmowy portret Jerzego Ficowskiego, wybitnego polskiego poety, prozaika, tłumacza i eseisty, znawcy i promotora kultury i tradycji polskich Romów, autora wielu prac etnograficzno-historycznych oraz tomów wierszy inspirowanych cygańską kulturą. Ficowski był również autorem książek dla dzieci i młodzieży oraz tekstów piosenek. Jego poemat poświęcony zagładzie Żydów zatytułowany „List do Marca Chagalla”, w wydaniu bibliofilskim, ilustrowany był przez samego Chagalla. Jerzy Ficowski urodził się 4 września 1924 roku w Warszawie. W czasie okupacji był żołnierzem AK, jeńcem obozów hitlerowskich i więźniem Pawiaka. Walczył w Powstaniu Warszawskim. Został odznaczony Krzyżem Walecznych. Jako pisarz debiutował w 1946 roku wierszem „Ptakom niebieskim”. W latach 1946-50 studiował filozofię i socjologię na Uniwersytecie Warszawskim. W 1975 roku podpisał „Memoriał 59”, list protestacyjny przeciwko wprowadzeniu do Konstytucji zapisu o przyjaźni ze Związkiem Radzieckim. Od 1978 roku należał do Komitetu Samoobrony Społecznej KOR. Do 1980 roku twórczość Jerzego Ficowskiego objęta była zakazem druku. Publikował wówczas w podziemnym piśmie „Zapis”. W filmie pisarz opowiada o swoim życiu i twórczości. Wypowiedzi uzupełnione są materiałami archiwalnymi, w tym amatorskim filmem z lat przedwojennych, pokazującym Jerzego Ficowskiego jako kilkuletniego chłopca.
BARD (90 min) 2013, reż. Katarzyna Kościelak, prod. Media Kontakt
Film o życiu i twórczości Jacka Kaczmarskiego, poety i pieśniarza, barda czasów opozycji demokratycznej lat 70tych i okresu podziemnej Solidarności. Teksty jego piosenek, pełne aluzji i odniesień do politycznej i społecznej rzeczywistości kształtowały światopogląd i wrażliwość dwóch pokoleń. Jego liryka rozpowszechniana w tzw. drugim obiegu znacznie wykracza poza opozycyjny stereotyp, zawiera wiele treści uniwersalnych. Kaczmarski pisał i śpiewał o zawiłościach ludzkiej natury i paradoksach historii.
BIBUŁA (4 odc. po 25 min) 2009, reż. Jan Strękowski, Media Kontakt
Odcinek 1: DRUGI OBIEG Niezależny, nie podlegający cenzurze, podziemny ruch wydawniczy w Polsce, szczególnie po Sierpniu 1980r. , zyskał masowy, ogólnokrajowy charakter. Pisma podziemne ukazywały się i były drukowane i kolportowane nawet w małych miasteczkach i wsiach, jak Sonina pod Rzeszowem. Film ma uzmysłowić widzowi rozmiary tego zjawiska nie poprzez komentarze tych, którzy patrzą na to z perspektywy historycznej, lecz przez pokazanie wielu miejsc i dziesiątków zaangażowanych w podziemie wydawnicze (często nieznanych) ludzi, z całego kraju, wykonujących różne zawody, mających swoje własne historie i opowiadających o swoim piśmie, wydawnictwie, swojej przygodzie z drugim „obiegiem.
BOGDAN I INNI (28 min) 1992, reż. Krzysztof Tchórzewski, prod. Video Studio Gdańsk
Wspomnienia o działalności Bogdana Borusewicza w Komitecie Obrony Robotników i w Solidarności. Już jako 19 letni uczeń został skazany na 3 lata więzienia za drukowanie i kolportaż ulotek w czasie wydarzeń marcowych w 1968 r. W 1976 r. został członkiem KOR-u, w sierpniu 80 przygotował od strony organizacyjnej strajk sierpniowy.
[Film jest na analogowej becie. Koszty digitalizacji to 210 zł + VAT]
BYŁ TAKI KTOŚ (59 min) 2006, reż. Alicja Czerniakowska, prod. TVP
Opowieść o Wojciechu Ziembińskim. Bohater w formie wywiadu – testamentu (na kilka miesięcy przed śmiercią) mówi o swoim przywiązaniu do Ojczyzny oraz interpretuje najnowszą historię Polski.
DRUKARZE „O siewcach wirusa wolności” i „Dyskretny urok wolnej prasy”) (2×25 min) 2006, reż. Henryk Urbanek, STS Studio dla TVP
Pierwsza część filmu opowiada o początkach niezależnego ruchu wydawniczego w Polsce: przemyceniu do Lublina w marcu 1976 roku pierwszego powielacza, na którym drukowane były „Biuletyny Informacyjne KOR” i pierwsze numery „Zapisu”. Wypowiedziom głównych bohaterów tamtych wydarzeń towarzyszy prezentacja podstawowych technik wydawniczych: od przepisywania na maszynie w kilku egzemplarzach („samizdat”) po pracę na pierwszym, jeszcze dość prymitywnym powielaczu.
Druga część filmu opowiada o dziejach rozwoju niezależnego obiegu wydawniczego w Polsce: zmaganiach z milicją, trudnościach logistycznych związanych z wymogami zachowania konspiracji: przewóz kupionego „na czarno” papieru, farb i materiałów drukarskich, organizacji prac introligatorskich i kolportażu nielegalnych wydawnictw. Ilustracją relacji uczestników tamtych wydarzeń są filmowe materiały archiwalne oraz rekonstrukcja jednej z zakonspirowanych drukarń.
HALINA MIKOŁAJSKA. PRÓBA PORTRETU (35 min) 1991, reż. Jerzy Markuszewski, prod. TVP
Opowieść o wielkiej aktorce teatralnej i filmowej, prywatnie żonie pisarza Mariana Brandysa, która przystępując we wrześniu 1976 roku do Komitetu Obrony Robotników poświęciła swoją karierę aktorską, spokój domu , wystawiając się na ataki i prześladowania ze strony aparatu represji i komunistycznej propagandy.
HALINA WE WSPOMNIENIACH MARIANA (55 min) 1993, reż. Ludwik Perski, Kalejdoskop
O zmarłej w 1989 roku żonie, utalentowanej aktorce i znanej działaczce opozycji, Halinie Mikołajskiej opowiada Marian Brandys. Jest to opowieść o jej rodzinie, środowisku, wspólnych przyjaciołach, sąsiadach, a także o nim samym. Wspomnienia Brandysa uzupełniają fragmenty zarejestrowanych na taśmie spektakli z udziałem Haliny Mikołajskiej oraz jej kameralnych występów z okresu, gdy wykreślona za swoją opozycyjną działalność z oficjalnego obiegu kultury, występowała w salach w przykościelnych salkach. Ta wartka, pełna ciepła, zadumy, humoru i ironii opowieść jest ostatnim dziełem znanego dokumentalisty Ludwika Perskiego, przyjaciela Haliny i Mariana uwiecznionych na jego filmie.
HISTORIA PEWNEGO ŻYCIA (45 min.) 2003, reż. Andrzej Titkow, prod. TP – APAT
Opowieść o Alinie Pieńkowskiej-Borusewicz, współpracowniczce KOR, legendzie Solidarności, późniejszej senator w wolnej już Polsce, prywatnie żonie członka KOR Bogdana Borusewicz. Wspominają ją najbliżsi: rodzice, dzieci, mąż, przyjaciółki z ośrodka zdrowia Stoczni Gdańskiej, a także znakomitości życia publicznego, między innymi Lech Wałęsa, Bogdan Lis, Tadeusz Mazowiecki, Zbigniew Bujak, Ludwika Wujec, Jan Nowak-Jeziorański, Jacek Taylor. Z ich wypowiedzi wyłania się fascynujący wizerunek niezłomnej bojowniczki, polityka, a także kobiety z krwi i kości, kochającej żony i troskliwej matki.
JAN JÓZEF LIPSKI (45 min) 1993, scen. i reż. Paweł Woldan, prod. ANT
Film biograficzny o Janie Józefie Lipskim, ur. 25 maja 1926 w Warszawie, zm. 10 września 1991 w Krakowie, krytyku i historyku literatury, publicyście, działaczu politycznym, socjaliście, żołnierzu AK i uczestniku powstania warszawskiego, wielkim mistrzu pozostającej w podziemiu loży „Kopernik”. J.J. Lipski był wydawcą w latach 1956-1957 członkiem redakcji proreformatorskiego tygodnika „Po Prostu”. 1957-1959 – prezesem Klubu Krzywego Koła. W 1964 organizował List 34 przeciwko zmianom w Konstytucji. W 1976 współzakładał Komitet Obrony Robotników. Był jednym z najbardziej aktywnych organizatorów pomocy dla represjonowanych robotników z Radomia i Ursusa. Od 1980 działacz NSZZ Solidarność. Od 1989 senator RP, zmarł w czasie I kadencji Senatu. O życiu, poglądach i wydarzeniach, w których brał udział Jan Józef Lipski, opowiadają przyjaciele i bliscy znajomi – z okresu Powstania Warszawskiego, „Krzywego Koła”, działalności KOR-u, Solidarności, okresu po 1989 roku – działacze, politycy, pisarze i dziennikarze.
JERZY ANDRZEJEWSKI (38 min.) 1993, reż. Paweł Woldan, prod. H-art dla TVP
Film powstał w 10. rocznicę śmierci Jerzego Andrzejewskiego. O to kim był reżyser pyta jego przyjaciół: pisarzy, artystów, intelektualistów.
KOR (53 min) 1988, reż. Agnieszka Holland i Andrzej Wolski, Media Kontakt
Film opowiada o powstaniu i działalności Komitetu Obrony Robotników od jego zawiązania 23 września 1976 po wybuch Solidarności w sierpniu 80. Autorzy filmu pokazują KOR widziany oczyma członków. Narratorem filmu jest Seweryn Blumsztajn. O KORze i jego działaczach o współpracownikach Biurze Interwencyjnym, Niezależnej Oficynie Wydawniczej NOWA, Latającym Uniwersytecie opowiadają też Jan Józef Lipski i Jacek Kuroń.
KOR (56 min) 2009, reż. Joanna Grudzińska, prod. Dérives asbl. Camera Obscura, współfinansowanie PISF
Film o Komitecie Obrony Robotników z udziałem kilku członków i współpracowników KOR (m.in. Jan Lityński, Joanna Szczęsna, Henryk Wujec) widziany oczami wychowanej we Francji córki jednego ze współpracowników KOR.
KRÓTKI DZIEŃ PRACY (73 min.) 1981, reż. Krzysztof Kieślowski, prod. Zespół Filmowy „TOR”, prawa TVP
Film opowiada o radomskim Czerwcu 76, widzianym z perspektywy I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego PZPR. Sytuacja przedstawiona w filmie jest prawdziwa, ale wszyscy bohaterowie fikcyjni. Pierwowzorem scenariusza był reportaż Hanny Krall pt. ”Widok z okna na pierwszym piętrze”, zamieszczony w „Polityce”. Film choć zrealizowany był w 1981 roku, swoją oficjalną premierę telewizyjną miał dopiero w 1996.
LESZEK KOŁAKOWSKI (61 min) 1992, reż. Mieczysław Vogt, prod. Opus Film dla TVP
Filmowa opowieść o Leszku Kołakowskim, filozofie, myślicielu, profesorze Uniwersytetu w Cambridge, członku Komitetu Obrony Robotników.
MIASTO Z WYROKIEM (PROTEST, ODWET, SKAZA) (trzy odcinki: 40, 47 i 46 min) 1996, reż. Wojciech Maciejewski, prod. Contra Studio, prawa TVP
Trzyodcinkowy film o wybuchu, przebiegu i konsekwencjach protestów robotniczych w Radomiu w czerwcu 1976. Odcinek I PROTEST – 24 czerwca 1976 roku po zapowiedzi drastycznych podwyżek cen robotnicy z Wydziału P-6 radomskiego „Waltera” nie przystępują do pracy. Po nieudanych rozmowach z dyrekcją wychodzą na ulice. Odcinek II ODWET – Przeciwko manifestującym skierowana jest milicja obywatelska. Po 25 czerwca przez wiele dni trwają w Radomiu aresztowania. Ludzie są masowo zwalniani z pracy. Na stadionie „Radomiaka”, podobnie jak i w całym kraju, odbywają się wiece potępiające „radomskich warchołów”. Zatrzymani przepuszczani są przez tzw. „ścieżki zdrowia”, bici i torturowani przez milicję podczas przesłuchań. Odcinek III SKAZA – Do Radomia zaczynają przyjeżdżać młodzi ludzie, by pomóc robotnikom pozbawionym środków do życia. Ta część filmu opowiada o działaniach opozycji, które zrodziły KOR, a potem „Solidarność”. Swoje pierwsze kontakty z Radomiem i pracę na rzecz poszkodowanych wspominają w nim m.in.: Jan Lityński, Zofia i Zbigniew Romaszewscy, Mirosław Chojecki, Bogdan Borusewicz, Jacek Kuroń, Andrzej Grabiński i Jan Olszewski. O swoich przeżyciach w tamtych dnia opowiadają także mieszkańcy miasta, na które wydano wyrok. Realizatorzy w filmie wykorzystali ponadto akta procesowe, materiały Polskiej Kroniki Filmowej i Telewizji Polskiej, materiały operacyjne MSW, fotogramy. W niektórych momentach posłużyli się inscenizacją.
MIELIŚMY TYLKO WOLNE SŁOWO (45 min), reż. Henryk Urbanek, TVP
Film o powstaniu „Spotkań” – niezależnego kwartalnika założonego przez studentów w Lublinie w 1977 roku. Myśl o podjęciu działalności opozycyjnej zrodziła się w Kole Naukowym Historyków KUL. Realizację tego zamysłu grupa studentów KUL zaczęła od sprowadzenia z Zachodu powielacza spirytusowego. Posłużył on najpierw do wydrukowania „Zapisu” ukazującego się nakładem Nieocenzurowanej Oficyny Wydawniczej „Nowa”. Pierwszy numer „Spotkań”, opatrzonych podtytułem Niezależne Pismo Młodych Katolików, ukazał się w październiku 1977 roku, ostatni – w 1989. Od pierwszego numeru przyświecały mu idee niepodległościowe, przy czym głosiło ono niepodległość nie tylko dla Polski, lecz i sąsiadów, zwłaszcza tych na wschodzie. O przyczynach powstania pisma, jego twórcach, atmosferze tamtych lat, roli i losach „Spotkań” opowiadają: Zdzisław Bradel, Tadeusz Konopko, Bogdan Borusewicz, Janusz Krupski, Piotr Jegliński, Janusz Bazydło, Maciej Sobieraj, o. Ludwik Wiśniewski, Zygmunt Kozicki, Paweł Nowacki, Wojciech Samoliński, Zdzisław Najder, Andrzej Friszke, Władysław Bartoszewski, Mirosław Chojecki, Antoni Macierewicz, Jacek Kuroń, Wojciech Chudy, Danuta Kuroń i Jan Stepek.
NA PODOBIEŃSTWO JACKA (54 min), 2000, reż. Andrzej Titkow, Media Kontakt
Filmowy portret Jacka Kuronia, w którym bohater ze swadą i humorem opowiada o sobie, swoich korzeniach, doświadczeniach i dokonaniach i o osobach, które go ukształtowały: ojcu, działaczu PPS, który od dzieciństwa wszczepił mu zasadę, że zawsze trzeba stać po stronie słabszych, ukochanej żonie Gajce, u której zawsze szukał podziwu, o Jacku Garbackim i Janie Józefie Lipskim, którzy odznaczali się niezwykła tolerancją oraz o ks. Janie Zieji, który w każdym momencie życia dawał świadectwo miłości bliźniego. O Jacku Kuroniu mówią też w filmie: jego syn Maciej, brat Andrzej, Lechosław Goździk, Seweryn Blumsztajn, Marek Edelman i Joanna Szczęsna.
niepoKORni (52 min) 2006, reż. Borys Lankosz, prod. Media Kontakt
Działalność Komitetu Obrony Robotników przedstawiają jego współpracownicy m.in. Władysław Bartoszewski, Ludwik Dorn, Wojciech Fałkowski, Jan Olszewski, Maciej Rayzacher, Eugeniusz Smolar, Lech Wałęsa, Bronisław Wildstein.
OBYWATEL (49 min) 1990, reż. Marek T. Nowakowski, prod. TV Poznań
Dokument poświęcony Stanisławowi Barańczakowi, jego poezji i działalności opozycyjnej. W filmie wykorzystano m.in. materiał filmowy z przyjazdu Barańczaka do Poznania po 10 latach jego przymusowej nieobecności. W tle wiersze poety z lat 1970–1985.
PIOSENKA Z KLUCZEM, 2011 (27 min) Reżyseria: Ewa Szprynger, prod. Media Kontakt
Na kanwie piosenki Jana Krzysztofa Kelusa z 1977, która przewija się przez cały film, opowiada o powstaniu Komitetu Obrony Robotników, a po nim szeregu inicjatyw opozycyjnych lat70 tych: organizacji studenckich, chłopskich, Komitetów Założycielskich Wolnych Związków Zawodowych. O przełamaniu monopolu władzy na informację, narodzinach wydawnictw niezależnych, niecenzurowanych czasopism i książek drugiego obiegu. O działalności Towarzystwa Kursów Naukowych i kultury niezależnej, Biura Interwencyjnego. W nagraniachwzięli udział historycy, członkowie i współpracownicy KORu.
PODSŁUCHANE ŻYCIE (52 min) 2009, reż. Krystyna Mokrosińska, prod. TVP i Media Kontakt
Film o Janie Józefie Lipskiem będący nie tyle filmową biografią co opowieścią o wolności jednostki w zniewolonym państwie.
O LESZKU KOŁAKOWSKIM (57 min) 2005, scen. Andrzej Franaszek, reż. Maria Zmarz-Koczanowicz, prod. Telewizja Polska, Studio Largo
Filmowy portret Leszka Kołakowskiego, wybitnego filozofa i historyka idei, wielkiego współczesnego polskiego intelektualisty do roku 1968 (daty wyjazdu z Polski). Leszek Kołakowski opowiada o swoim życiu ideowym i osobistym, przeżyciach okupacyjnych, okresie zaangażowania w ideologię marksistowską. Odwiedza miejsca związane z okresem dzieciństwa i młodości. W filmie wykorzystano unikatowe archiwalia, w tym także materiały operacyjne Służby Bezpieczeństwa.
- JAN ZIEJA (52 min) 2010, reż. Paweł Woldan, prod. Pado Studio
Opowieść o życiu i działalności ks. Jana Zieji. Niezwykłego kapłana i świadka XX wieku. Jan Zieja był kapelanem w wojnie 1920 rok i kampanii wrześniowej 1939. Był też kapelanem Szarych Szeregów i AK, uczestnikiem Powstania Warszawskiego. Ranny w Powstaniu Warszawskim, wzięty do niewoli trafił do Dulagu 121. Po wojnie był działaczem opozycji demokratycznej, współzałożycielem KSS KOR. Ostatnie lata życia spędził w Domu Sióstr Urszulanek na ul. Wiślanej w Warszawie.
REDAKTORZY PODZIEMIA (30 min), 1992, reż. Jolanta Kessler, Media Kontakt
Historia niezależnego łódzkiego kwartalnika „Puls”, jedynego obok „Zapisu” polityczno-literackiego pisma ukazującego się w kraju poza zasięgiem cenzury. Jego twórcami byli m.in. Jacek Bierezin, Witold Sułkowski, Zbigniew Mentzel, Janusz Anderman. Po wprowadzeniu stanu wojennego i internowaniu niektórych członków redakcji zamknął się pierwszy krajowy rozdział w dziejach tego pisma. Pismo odrodziło się w Londynie, dzięki Janowi Chodakowskiemu, synowi uczestnika bitwy o Anglię, który przejął właśnie londyńskie wydawnictwo „Polonia”. W ciągu ośmiu lat w Londynie ukazało się 35 zeszytów „Pulsu” oraz ponad 40 tomów suplementu, który z czasem przybrał postać odrębnej i samodzielnej oficyny „Puls Publications”. W serii „Świadectwa Pulsu” wydano m.in. książki Gustawa Herlinga- Grudzińskiego, Sławomira Mrożka, Leszka Kołakowskiego, Janusza Głowackiego, Mariana Brandysa, Władysława Bartoszewskiego, Oli Watowej, Jakuba Karpińskiego i Piotra Wierzbickiego. Do „Pulsu” pisali: Leszek Kołakowski, Zbigniew Brzeziński, Sławomir Mrożek, Stanisław Barańczak, Stefan Kisielewski czy Włodzimierz Odojewski. Od numeru 48 w styczniu 1991, „Puls” przekształcił się w dwumiesięcznik z redakcją krajową prowadzoną przez Zbigniewa Mentzla i zagraniczną kierowaną z Londynu przez Jana Chodakowskiego. Z końcem 1994 r. pismo zawiesiło działalność. Film ukazuje historię tego pisma O jego losach, roli i znaczeniu jednego mówią jego założyciele i redaktorzy: Antoni Pawlak, Leszek Szaruga, Tomasz Filipczak, Ewa Sułkowska-Bierezin, Tadeusz Walendowski i Witold Sułkowski. Wśród licznych współpracowników wspominają oni m.in. nieżyjącego już poetę Jacka Bierezina.
TESTAMENT ŻOŁNIERZA LEGIONÓW. ANTONI PAJDAK (32 min) 1997, reż. Jarosław Kamieński, prod. TVP
Film poświęcony postaci Antoniego Pajdaka, legionisty, działacza przedwojennej PPS, członka KOR. Antoni Pajdak w wieku 18 lat zostaje żołnierzem Legionów Piłsudskiego, po I wojnie kończy prawo, w sierpniu 1939 ma objąć stanowisko wiceprezydenta Krakowa, kiedy wybucha II wojna światowa. Z ramienia PPS wchodzi w skład rządu podziemnego. Po wojnie zostaje podstępnie wywieziony do ZSRR i skazany w procesie „16”. W 1976 roku zostaje współzałożycielem KOR – u. W 1981 zostaje dotkliwie pobity przez „nieznanych sprawców”. W filmie dzięki ocalonej przez rodzinę taśmie słuchać możemy jego wspomnień i relacji. Drugą warstwę narracyjną tworzą opowieści przyjaciół bohatera: Jacka Kuronia, Zbigniewa Romaszewskiego, Aleksandry Leingwandowej i Erazma Ciołka.
TEOŚ, 1991, reż. Michał Nekanda Trepka (11 min.), prod. TVP
Opowieść o Teosiu Klincewiczu, współpracowniku KOR i redakcji Robotnika, działaczu SKSu i założycielu NZS. O jego działalności opozycyjnej i działalności w podziemnej Solidarności: wydawnictwach podziemnych i Grupach Oporu Solidarni opowiadają: Zbigniew Bujak, Zofia i Zbigniew Romaszewscy, Jacek Kuroń i Henryk Wujec.
TEOŚ, 1992, reż. Paweł Woldan (32 min.), prod. TVP
Opowieść o Teodorze Klincewiczu, „Teosiu”, działaczu opozycji demokratycznej i Solidarności. Teoś był studentem Wydziału Fizyki Technicznej i Matematyki Stosowanej Politechniki Warszawskiej. Od 1976 roku był współpracownikiem Studenckiego Komitetu Solidarności i Komitetu Obrony Robotników. Drukował i kolportował pismo „Robotnik”. Współredagował i wydawał lokalne studenckie pismo Politechniki Warszawskiej „100 razy głową w mur”. Wielokrotnie zatrzymywany przez Służbę Bezpieczeństwa i nakłaniany do współpracy z SB. W latach 80-tych był współtwórcą Niezależnego Zrzeszenia Studentów, pierwszym przewodniczącym NZS na PW oraz wiceprzewodniczącym Krajowej Komisji Koordynacyjnej NZS. Po wprowadzeniu stanu wojennego ukrywał się i działał w podziemiu. Na wiosnę 1982 roku stworzył Grupy Oporu „Solidarni” i kierował nimi do obrad Okrągłego Stołu. Współpracował z wieloma strukturami podziemnymi. Po legalizacji „Solidarności” został redaktorem naczelnym pisma „Kurier Mazowsza”, gazety Regionalnej Komisji Wykonawczej NSZZ „Solidarność” Region Mazowsze, będącego kontynuacją gazet z okresu stanu wojennego. Zmarł w wypadku samochodowym. O Teosiu opowiadają jego przyjaciele z czasów studenckich i czasów podziemia: m.in. Zbigniew Bujak, Konrad Bieliński, Ewa Kulik-Bielińska.
UKŁADANIE ŻYCIA (50 min) 1998, reż. Antoni Krauze, Media Kontakt
Film o Wiktorze Woroszylskim, poecie i pisarzu, współpracowniku Komitetu Obrony Robotników, współtwórcy pierwszego bezdebitowego pisma literackiego „Zapis”. W. Woroszylski urodził się w 1927 roku w Grodnie. Studiował medycynę i filologię polską na Uniwersytetach Łódzkim i Warszawskim Zadebiutował w 1945 roku na łamach prasy. W latach 65. był członkiem zespołu, a następnie redaktorem naczelnym tygodnika „Nowa Kultura”. Z czasem zmienił swe lewicowe poglądy. W 1972 roku rozpoczął stałą współpracę z katolicką „Więzią”, w latach 1976-1980 był redaktorem wydawanego w drugim obiegu „Zapisu”. Internowany w grudniu 1981 roku. Film jest opowieścią o życiu i twórczości poety, prozaika, eseisty, autora świetnych biografii literackich oraz książek dla dzieci i młodzieży, znawcy i tłumacza literatury rosyjskiej i radzieckiej. O człowieku, który z działacza partii komunistycznej i orędownika socrealizmu przeobraził się w jednego z najważniejszych opozycjonistów walczących z systemem totalitarnym, opowiadają świadkowie jego nie pozbawionych dramatyzmu życiowych doświadczeń: Andrzej Braun, Jacek Bocheński, Andrzej Mandalian, Bohdan Osadczuk, Teresa Bogucka, ks. Wiesław Niewęgłowski, Mirosław Chojecki, Grzegorz Boguta, o. Jacek Salij oraz żona poety Janina i jego syn Feliks.
W DUCHU I W PRAWDZIE (40 min) 1992, reż. Krystyna Mokrosińska, Jacek Moskwa, prod. TVP
Filmowa opowieść o księdzu Janie Zieji, człowieku, który nie tylko czytał Ewangelię, ale również nią żył. Urodził się w 1897 roku koło Opoczna, brał udział w wojnie 1920 roku jako kapelan wojskowy. Wojna była dla niego ogromnym wstrząsem, stał się przez to zwolennikiem wyrzeczenia się przemocy w każdej postaci. W latach międzywojennych, jako profesor w seminarium w Pińsku, rozwijał na Polesiu działalność organizacji „Wici”, założył uniwersytet ludowy, a gdy zabrakło popa, sam uczył religii dzieci wyznawców prawosławia, współpracował także z żydowską organizacją skautową. Był wielkim orędownikiem jedności i przyjaźni Polaków, Litwinów, Białorusinów i Ukraińców. Pod koniec II wojny dobrowolnie wyjechał do Rzeszy, by być z Polakami wywiezionymi na przymusowe roboty. Przez większą część życia związany był z zakładem dla ociemniałych w Laskach. Od 1976 roku aktywnie działa w Komitecie Obrony Robotników. W latach 80-tych razem z księdzem Czesławem Białkiem reaktywuje przedwojenny „Patronat”, organizację zajmującą się opieką nad więźniami i ich rodzinami. Ostatnie lata życia spędził w osamotnieniu. Zmarł w 1991 roku, pochowano go w bliskich mu przez całe życie Laskach, a na pogrzebie, zgodnie z jego wolą, była jedynie modlitwa za niego i o pokój między narodami całego świata oraz zbawienie wszystkich ludzi. W filmie księdza Zieję wspominają m.in. Jerzy Turowicz, ks. Adam Boniecki, Henryk Wujec, Jacek Kuroń, Zofia i Zbigniew Romaszewscy.
ZABIĆ W SOBIE NIENAWIŚĆ (25 min) 2006, reż. Piotr Morawski, Media Kontakt
Jeden z ostatnich wywiadów, jaki został nagrany z Jackiem Kuroniem przed jego śmiercią. Dzieli się w nim swoimi doświadczeniami z kontaktów z PRL-owską Służbą Bezpieczeństwa. Kontrapunkt do jego wypowiedzi stanowi wypowiedź byłego pułkownika SB, Jana Lesiaka, który w ostatnim okresie PRL-u był „opiekunem” Jacka Kuronia. Ofiara i prześladowca: Jacek Kuroń i płk Jan Lesiak, 25 lat inwigilacji i prześladowań ze strony władz PRL.
-
KONTAKT w sprawie wypożyczenia kopii filmów na bezpłatne pokazy:
Filmy wyprodukowane przez Media Kontakt, Pado Studio, Ha-Art i ANT:
Bartosz Graczykowski, tel. 694 378 455, ul. Wilcza 12C 00-532 Warszawa, [email protected]
Filmy wyprodukowane przez Studio Largo:
Agnieszka Traczewska, tel. 601 408 530,ul. Szwedzka 74/4, 30-315 Kraków, [email protected]
Filmy wyprodukowane przez Video Studio Gdańsk:
Marek Łochwicki, tel.603 989 808, ul. Grodzka 20, 80-841 Gdańsk, [email protected]
Filmy wyprodukowane przez Kalejdoskop:
Piotr Śliwiński, tel. 601 283 186, ul. Chełmska 21, 00-724 Warszawa, [email protected]
Filmy wyprodukowane przez TVP:
W przypadku filmów będących własnością TVP należy wystąpić do Działu Sprzedaży Krajowej Biura Handlu TVP SA Woronicza 17, 00-999 Warszawa, tel 22 547 57 42 fax 22 547 85 07 o zwolnienie z opłat licencyjnych w związku z zamiarem wykorzystania filmów w celach edukacyjnych na zasadach niekomercyjnych. Po uzyskaniu zgody należy wystąpić o przegranie kaset do Działu Dokumentacji i Zbiorów Programowych TVP SA.